ERCİŞ
ERCİŞ, Van Gölü nün kuzey sahiline uzanan, bölgenin en büyük ve gelişmiş ilçesidir. Eski ve köklü bir tarihi geçmişe sahip olan bu güzel belde, çevresine kültür merkezliği de yapmaktadır. Geniş düzlükler ihtiva eden arazisi oldukça verimlidir. Halkı çalışkan ve kültürlüdür. Sanayiye yönelik atılımlar fazladır. Bu bakımdan Erciş’te diğer ilçelerle kıyaslanmayacak kadar önemli gelişmeler göze çarpar.
Su bakımından çok zengin olan bu ilçenin etrafı, dereler, çaylar, ırmaklar, yaylalar ve geniş ovalarla kaplıdır. Tarım ve hayvancılık yanında büyük çapta kavakçılık ta yapılmaktadır. Kavak üretimi ilçeye önemli bir gelir temin eder. Toprak ürünlerinin hemen her çeşidi yapılır. Geniş ve modern bahçecilik yanında sebze ve meyve üretimi çevre il ve ilçeleri doyurmakla birlikte diğer bölgelere de sevk edilir. Kamu kurum ve kuruluşları ile İktisadi Deflet Teşekküllerinin hemen bir çoğunun bulunması, ayrıca Ağır Ceza Teşkilatı, Emniyet Müd. Ve Alay’ın da bulunması beldeye canlılık getirmektedir. İmar yönünden de halkın yenileşme ve modernleşmeye önem vermesi ilçeye modern bir görünüm kazandırmıştır. Alt yapı, elektrik ve su gibi önemli sorunlarını halleden ilçe, bağlı bulunduğu Van iline yüz kilometre uzaklıkta olmakla birlikte resmi işler dışında il ile bağlantısı oldukça azdır.
Van, Bitlis ve Ağrı illeri ile de birçok ilçelerin transit yol kavşağında bulunması dolayısıyla, önemli bir alış-veriş merkezi durumunda bulunmaktadır. Gerek çevresiyle, gerek merkez ve köylerle ulaşım sorun olmaktan çıkmıştır. Son model araçlarla Yurt içi ve Yurt dışına yolcu ve taşımacılık yapan r yapan bir çok firma mevcuttur. Bütün kasaba, nahiye, köy ve mezralara dört mevsimde ulaşım yapılmaktadır. Bütün köy mezralarına elektrik, su, yol ve telefon ihtiyaçları karşılanmıştır. Köylüsü iptidailikten kurtulmuş, modern ve güzel bir hayat yaşamaktadır. şehire göç olayı önlenmiştir. Halkı genelde zengindir. Yoksul kişiler halkın ve sosyal yardımlaşma ve dayanışma vakfının koruması altındadır. Sağlık sorunları da kısmen halledilmiştir. Çok sayıda doktor ve sağlık elemanı ilçede hizmet vermektedir. Eğitim problemi yok denecek kadar azdır. Okulsuz köy ve mezra hemen hemen kalmamıştır. Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgesinin ilçeleri arasında en büyük ve gelişmişlerinden biri olan Erciş’in il olması halinde Türkiye’nin sayılı illeri arasında yer alabileceğine inanıyoruz
COĞRAFİ DURUM
Erciş ilçesi 2115 km2 yüzölçümü ile bölgedeki diğer il ve ilçelere nazaran daha iyi bir coğrafi konuma sahiptir. Büyük bir soğuğu ve kavurucu bir sıcağı yoktur. Bu ılımlı hava, gerek toprak ürünleri yönünden gerekse halkın çalışması yönünden bir avantaj sayılabilir. Yakın çevresindeki ilçelerle kıyaslanacak olursa Erciş şanslı sayılabilir. Etrafının tepelerle çevrili oluşu güney sahillerinin Van Gölü ile uzanmış olması, vadi özelliğinde bulunan Erciş’e coğrafi bir özellik kazandırmıştır. Geniş düzlükler halinde bulunan arazisinin bol sulak olması, çok sayıda çayların ve derelerin bulunması ve sahilde kurulmuş olması da yine coğrafyasına olumlu yönde etki etmiştir. Van, Ağrı, Erzurum, Muş, Bitlis gibi illerin ve Türkiye – İran transit yol merkezinde bulunması ilçenin büyük ticaret merkezi olmasına vesile olmaktadır. Yer altı ve yer üstü zenginlikleri yanında, arazi dağılımı da yararlı bir vaziyettir.
DAĞLAR-TEPELER
Bölgenin büyük bir özelliği de dağlık olmasıdır. Erciş’te arazi incelendiğinde birçok dağlar göze çarpar. Bazı volkanik dağların olması nedeniyle de çok sayıda tepeler ve yükseltiler görülür. Ama ilçe merkezinden görülebilecek kadar ilçeye yakın dağ silsilesine rastlanmaz. Doğu ve Kuzey kesimleri tepeler ile çevrilidir. Mevcut dağ ve tepeler şunlardır. Azizen Dağları 3304 m., Köseveli Dağı 2613 m., Miladi reji Dağı 2611 m,, Zırnakol Tepesi 1889 m., Ziyaret Tepesi 2642 m.dir. Ayrıca Aladağ Esrik ve Tendürek dağları uzantıları ile Grekol, Madavant ve Kızılkaya tepeleri de ilçeyi çevreler.
OVALAR VE YAYLALAR
İlçede ova ve yaylalar (Platolar) büyük yer tutar. Bu düzlüklerin önemi de büyüktür. Tarım ve hayvancılıkla uğraşanlar için bu tür araziye büyük ihtiyaç vardır. Topraklarımızın yaklaşık %22’sini bu şekiller ihtiva eder. Meydan Ovası, Pay Ovası, Devzer Ovası, Çimen köy Ovası, Meydan ok Yaylaları başlıcaları dır.
AKARSULAR
Erciş’te akarsu fazladır. Bu suların hemen tamamı Van gölüne dökülür. Bu sulardan azami ölçüde faydalanılır. Bu sular ilkbahar aylarında taşar ve bazen ovaya zarar verir. Bunun için çeşitli kanallar ve büyükçe bir baraj yapılarak bu tehlikeler önlenmiştir. Bu sularda Nisan, Mayıs aylarında inci kefali, kış aylarında Sazan türü balıklar da avlanmaktadır. İlçenin en büyük kaynağı Zilan Deresidir. Bu çay ilçenin kuzeyinde Zeylan Deresi’nden geçer ve Van Gölü’ne dökülür. Bu çayı Aladağ’ dan inen sular ile Hacı dere Deresi besler. Bu su üzerine kurulan Koç Köprü Barajı ilçenin kaderini değiştirecektir. Deli Çay, Hargomi Çayı, İncesu, İrşat Çayı, Örene Çayı, Sıcak Dere ve Amos Deresi gibi sular mevcuttur. Birbirinin kolları durumunda olan bu sular daha çok parçalara ayrılarak ovayı sular.
BARAJLAR
Bir memleket için barajın önemi elbette ki tartışılamaz. Erciş’in de ilk ve büyük barajı olan Koç köprü Barajı ilçe tarımına büyük ölçüde katkıda bulunmaktadır. Ayrıca Mor gedik Barajı’nın da ihalesi yapılmıştır. Barajın genel karakteristik özellikleri şöyledir. Göl hacmi 86 mil.m3, su depolama alanı (drenaj) 700 km2, gövde dolgusu 2 mil.m3 , gövde uzunluğu 645 m., sulama alanı 12.000 hek., elektrik üretimi 8500 kW ve ayrıca Pay Barajı’nın da yapılması beklenmektedir.
İKLİM
Erciş’te yazlar sıcak ve kurak, kışlar soğuk ve yağışlı geçer. Ancak bir kıyaslama yapılırsa bu durum aşırılık arz etmez. Genelde yumuşak bir hava vardır. Üç mevsimin yağışlı geçmesi ekili alanı verimli hale getirir, ilçenin sahilde kurulmuş olması, akarsuların bol olması ve bol yağış alması ikliminin daha ılıman olmasına sebep olur. Özellikle ilkbahar aylarında derelerin ve çayların artması baraj gölünü ve su kapasitelerini olumlu yönde etkiler. Bu arada iklimine de etkisi büyüktür. Aylara göre yıllık yağış ve sıcaklık şöyledir. Kasım, Aralık, Ocak, Şubat ayları kar yağışlı, Mart, Nisan, Mayıs, Ekim ayları yağmurlu, Haziran, Temmuz, Ağustos ve Eylül ayları sıcak geçer. Yaz aylarında güneydoğudan gelen sıcak ve rutubetsiz alçak basınç sıcak ve kurak geçmesine sebep olurken, yüksek kesimde karların geç erimesiyle kışlar da uzun sürer. Ova niteliği taşıyan ilçe merkezinde hava daha ılımlıdır. Ortalama yağış oranı 468 mm. kadardır. Erciş’te dört mevsimi yaşamak mümkündür.
ARAZİ DAĞILIMI ERCİŞ’ in arazisi oldukça verimlidir. Arazide boş yere rastlanmaz. Modern alet ve makineler yerleşmiş durumdadır. Susuz araziye de ‘Bahara’ denilen buğday ekilir. Erciş’in arazisinin çoğunluğu ekilmektedir. Toplam ekim alanı 625.446 dek.’ dır. Buğday, arpa, pancar, ve hayvan yemi yanında patates, lahana, domates, patlıcan, biber, karpuz, kavun ve üzüm gibi sebze ve meyveleri çevreyi doyuracak miktarda yetiştirilir Son yıllarda meyveciliğe de önem verilmiş, elma, armut, kayısı gibi meyveler bol miktarda ve modern bahçelerde yetiştirilmektedir.
SANAYİ
Zeylan Deresi mıntıkasında bol linyit yatakları mevcuttur. Bu kömür bol miktarda bulunmasına rağmen yeterince çıkarılmaktadır. Şeker fabrikası 1989 tarihinde üretime geçmiş, günde 1500 ton pancar işlenmektedir. Kampanya döneminde 255000 ton’ a ulaşmaktadır. Küçük el sanatları büyük boyutlardadır. Kamyon karoseri, oto tamirciliği, tornacılık, halı ve kilimcilik, döşemecilik, doğramacılık gibi sanat atılımları ileri boyuttadır.
SOSYAL DURUM
Erciş halkı çalışkan insanlar olarak bilinir Siyasette ve çalışmada bugüne kadar büyük bir zıtlaşma görülmemiştir. Köylerde huzur iyidir. İlçe merkezi ve diğer yerleşim birimlerinde bugüne kadar büyük boyutta terör görülmemiştir. Halkının bilinçli olması ve idari mekanizmasının halk ile bütünleşmesi sakin, huzurlu ve güvenli bîr ortam yaratmıştır. İlçede toplam 138 memur lojmanı vardır. Merkez ve köylerdeki yapılar çoğunlukla taş, betonarme ve çatılıdır. Tüm köylerde elektrik mevcut olup (9860 abone}, şehir merkezi (14786 abone) de dahil olmak üzere 24646 adet abone mevcuttur. Ayrıca merkez ve köyler dahil olmak üzere 10343 adet telefon abonesi atık durumda çalışmakta olup, 2030 telefon talebi beklemektedir. Merkezde l Devlet Hastanesi, 2 Sağlık Ocağı. I Verem Savaş dispanseri, l Ana Çocuk Sağlık Dispanseri hizmet vermektedir. Köylerde 4 Sağlık Ocağı ve 2 Sağlık Evi mevcuttur. Bazı yatırımlarda devlet vatandaş işbirliği göze çarpmaktadır